Lepsza praca z rodziną, rozwój rodzinnej pieczy zastępczej, lepsze usamodzielnienie się wychowanków i mniejsza liczba adopcji zagranicznych – to cztery główne kierunki propozycji zmian w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Rodzinna piecza zastępcza jest szansą dla dzieci na drugi dom, jeżeli nie mają możliwości mieszkania w domu biologicznym. Dane potwierdzają utrzymanie pożądanej przewagi formy rodzinnej nad instytucjonalną. W pieczy instytucjonalnej przebywa ok. 24 % ogółu dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, natomiast w pieczy typu rodzinnego – 76 %.
Działania zmierzają do tego, by do pieczy zastępczej trafiało dużo mniej dzieci niż to jest obecnie, a te które musiały zostać – z uwagi na problemy opiekuńczo-wychowawcze – mogły jak najszybciej do rodziny powrócić. W sytuacji gdy dziecko zostanie umieszczone w pieczy zastępczej, automatycznie rodzinie zostanie przydzielony asystent rodziny, który poprzez intensywną pracę z rodziną ma doprowadzić do jak najszybszego powrotu dziecka do rodziny.
Nadal rozwijane będą rodzinne formy pieczy zastępczej. Natomiast ograniczone zostanie umieszczania dzieci w placówkach opiekuńczo – wychowawczych. W planach jest stworzenie rejestru centralnego miejsc w pieczy zastępczej, który będzie prowadzony będzie przez ministra rodziny. Dzięki rejestrowi sąd rodzinny, umieszczając dziecko w pieczy zastępczej, będzie miał informację o wolnych miejscach w pieczy zastępczej na terenie całej Polski. Obecnie sąd posiada dane w tym zakresie dotyczące tylko powiatu, na terenie którego działa. Dzięki rejestrowi możliwe będzie szybsze znalezienie odpowiedniej rodziny zastępczej.
„Przedmiotem naszej największej troski są dzieci w wieku poniżej 7 roku życia, które powinny trafiać do rodzin zastępczych, a nie do pieczy zastępczej o charakterze instytucjonalnym” – zapowiedziała Minister Rodziny. Wprowadzony zostanie zakaz umieszczania dziecka poniżej 10. roku życia w placówce opiekuńczo-wychowawczej z wyłączeniem przypadku gdy w placówce umieszczona jest matka lub ojciec tego dziecka.
„Chcemy także jeszcze bardziej usamodzielnić wychowanków, by mieli lepszy start w dorosłe życie” – zapowiedział wiceminister Bartosz Marczuk. Projekt nowelizacji wprowadza zasadę, że dodatek wychowawczy w części odpowiadającej do 80% jego wysokości wypłacany będzie nadal rodzinie zastępczej, natomiast pozostała jego część gromadzona będzie przez starostę na wyodrębnionym rachunku bankowym. Środki te wypłacane będą dziecku w momencie jego usamodzielniania.
Całość zadań dotycząca adopcji międzynarodowej będzie prowadzona przez resort rodziny, a nie jak ma to miejsc obecnie zarówno przez ministerstwo jak i przez ośrodek adopcyjny, który dokonywał kwalifikacji dziecka do adopcji międzynarodowej.
Zaproponowana została także nowelizacja Kodeksu pracy w zakresie prawa do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługującego rodzicom adopcyjnym. Aktualnie prawo to przysługuje rodzicom adopcyjnym, którzy przysposabiają dziecko w wieku do 7. roku życia. Proponuje się przyznanie tego uprawnienia (5 lub 10 tygodni urlopu) również rodzicom, którzy przysposobili starsze dzieci. Ma to zachęcić rodziny do adopcji starszych dzieci.
Projekt nowelizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ma trafić do uzgodnień międzyresortowych.